Snoekbaars
Verrassende exoot
Wanneer we een dier "inheems" noemen, betekent het dat ze van nature in een land voorkomen, dus zonder menselijke bemoeienis. Vaak gaat het bestaan van die dieren ook al heel lang terug, bijvoorbeeld vanaf de laatste ijstijd. Wanneer een dier niet inheems is, heet het een exoot. Dat zijn dieren die zich -door direct of indirect toedoen van de mens - hebben gevestigd buiten hun oorspronkelijke verspreidingsgebied.
Soms zijn er dieren waarvan veel mensen denken dat ze inheems zijn, maar die exoten blijken te zijn. De Snoekbaars is zo'n dier. Het is een grote zoetwatervis uit de familie van de Percidae, de echte baarzen. Snoekbaarzen vind je in veel waterwegen van Nederland, zowel rivieren als meren, maar van nature kwamen ze alleen in Oost- en Midden-Europa voor.
De snoekbaars is bewust naar Nederland gebracht en uitgezet aan het einde van de 19e eeuw, voor de visvangst. Uit genetisch onderzoek weten we dat de voorouders van de huidige "Nederlandse" snoekbaarzen uit de rivier Donau kwamen, vlakbij de uitmonding in de Zwarte Zee, op de grens tussen Roemenië en Oekraïne.
Roofvis met véél tanden
De snoekbaars heeft een lang zilver- tot goudkleurig lichaam met vage dwarsstrepen, een puntige kop met opvallend grote glazige ogen en een indrukwekkend aantal tanden. Daar dankt hij zijn Nederlandse naam aan; want ook al zijn ze geen familie van elkaar, een oppervlakkige gelijkenis met de inheemse snoek is er wel.
Een volwassen snoekbaars kan 120 cm lang en 12 jaar oud worden, met een gewicht van 20 kilo. Maar in Nederland is 80 centimeter een gangbaardere grootte.
De snoekbaars is een roofdier, dat jaagt op kleine vissen. Hij heeft een voorkeur voor schaduwrijk water, waar zijn grote ogen hem een voordeel geven ten opzicht van zijn prooi.
Snoekbaarzen zijn solitaire vissen: het liefst is hij in z'n eentje. Een paar komt eventjes bij elkaar om te paaien in april, wanneer de watertemperatuur minimaal 12 graden is. De eieren worden gelegd in een kuil in de bodem, gemaakt door het mannetje. Hij bewaakt de eieren, en zorgt met vinbewegingen dat zuurstofrijk water over de eieren heen stroomt.
Als ze uitkomen zijn jonge snoekbaarzen meteen onafhankelijk. Ze eten met name watervlooien, en naarmate ze groter worden gaan ze over op visjes. Met 4 jaar zijn ze volwassen.
Ecosysteem-vriendelijk
Exoten veroorzaken vaak grote problemen binnen ecosystemen, omdat ze concurreren met inheemse soorten en die zelfs kunnen uitroeien. Gelukkig is dat anders met de snoekbaars: hij zwemt al meer dan 100 jaar rond in de Nederlandse wateren, zonder dat hij aantoonbare schade heeft aangericht.
Je kunt een snoekbaars bewonderen in de OO-zone van het museum.