Dier van de maand
Elke maand kiest directeur Fiona Zachariasse of één van onze conservatoren een dier van de maand uit de uitgebreide, diverse collectie om in het zonnetje te zetten. Dat kan om allerlei redenen zijn: omdat ze wel eens wat extra aandacht verdienen, omdat ze een mooi verhaal hebben, of er grappig/lelijk/verrassend uitzien.
Deze maand: de IJsbeer!
IJsbeer
27 februari is de Internationale Dag van de IJsbeer, dus dit is een goede maand om stil te staan bij dit unieke lid van de Ursidae, de beerfamilie!
Drie kenmerken van de IJsbeer: hij leeft alleen in en rond het ijzige noordpoolgebied en is zowel de grootse nog levende beersoort als de grootste vleeseter aan land. Mannetjes wegen rond 800 kg, zijn 2,5 meter lang en hebben een schouderhoogte van 160 cm. Als ze op hun achterpoten rechtop gaan staan, meten ze 3,5 meter. Vrouwtjes zijn iets kleiner.
IJsberen zijn uitstekend aangepast aan hun leefomgeving. Het zijn handige jagers die grote afstanden kunnen afleggen, zowel te voet op het ijs of zwemmend.
Soms moet je goed kijken om ze te spotten in een ijslandschap: ze vallen nauwelijks op tegen de achtergrond van ijs en sneeuw. Ze zien er wit uit, maar hun dikke vacht (die bestaat uit een combinatie van donshaar en dekhaar, en helpt bij het vasthouden van warmte) is eigenlijk gemaakt van transparant holle haartjes. Hoe wit het eruitziet, hangt af van de lichtval en hoeveel vuil er op de haren zit. Het kan dus zomaar zijn dat de ijsberen er niet wit, maar grijzig of gelig uitzien. Eigenlijk is de ijsbeer een kleurrijk figuur: onder hun vacht is hun huid namelijk zwart, zoals goed te zien is bij hun mond en neus. En: hun tongen zijn donkerblauw!
een ijsbeer van 600 gram??
IJsberen zijn zowel landdieren als pagofiel (letterlijk "ijsliefhebber") wat betekent dat ze ook op ijs kunnen leven. In het late najaar, de winter en het vroege voorjaar leven ze op het zeeijs en jagen ze op zeehonden. Zo bouwen ze hun vetreserves op. En hoe: ze kunnen aan het einde van het ijsseizoen ruim 50% zwaarder zijn dan aan het begin!
Als het zeeijs smelt, moeten ze aan land komen. Daar kunnen ze niet aan eten komen, dus teren ze in op hun opgebouwde vetreserves.
Hier ontstaat door klimaatverandering helaas een steeds groter probleem voor de ijsbeer. Er is tegenwoordig minder oppervlakte aan zeeijs en het is er voor steeds kortere perioden: het vormt zich later en het smelt eerder. Voor ijsberen is uithongering een risico aan het worden. Verzwakte beren kunnen ook niet effectief jagen als het ijs er weer is, want het vraagt energie en kracht.
IJsberen zijn het liefst alleen, met enkele uitzonderingen: in de paartijd, en moeder-ijsberen met hun jongen. Van deze laatste is de band heel hecht. Wanneer een vrouwtje zwanger is, graaft ze een hol onder de sneeuw in oktober en blijft ze er de hele winter. De jongen -meestal twee- worden geboren in het sneeuwhol. Je kunt het je nauwelijks voorstellen als je naar de foto's hiernaast kijkt, maar bij geboorte zijn ijsberen piepklein, zo’n 600 gram!
In het vroege voorjaar, als ze ongeveer 10 kilo wegen, komen ze naar buiten en gaan met hun moeder het zeeijs op. Ze blijven 2,5 jaar bij haar en ze leert ze alles over jagen, zwemmen en leven op het ijs.
Een ijsbeer kan 30 jaar oud worden. Ze hebben geen vijanden in de natuur behalve de mens.
In het museum kun je een ijsbeer zien in de OO-zone.
Haal de IJsbeer in huis!
In onze museumwinkel hebben we een tafel ingericht vol met ijsbeer- en andere ijzige producten, maar ook online kun je een exclusieve Natuurmuseum Brabant ijsbeer scoren. In de vorm van een set van 4 onderzetters met de illustraties van Djenné Fila, speciaal ontworpen voor de tentoonstelling Leve het leven!