Koninginnenpage
Koninginnenpage
De late zomer in Nederland is een goede tijd om vlinders te spotten. Dan zijn de vlinders van de tweede generatie van het jaar aan het rondfladderen, waaronder de prachtige Koninginnenpage (Papilo machaon).
Koninginnepages horen bij de familie Papilionidae, de pages. Pages zijn grote, kleurrijke vlinders. De meesten leven in de tropen, maar de koninginnenpage leeft in het Palearctisch gebied: Europa, Noord-Afrika, het Midden-Oosten en noordelijke en centrale Azië.
De koninginnenpage is een van de grootste Nederlandse vlinders: 75 mm breed. Hij heeft lichtgele, zwart-geaderde vleugels, een zwarte en gele gekartelde vleugelrand met blauwe accenten, en grote rode stippen onderaan de achtervleugels. Tweede generatie vlinders hebben een diepere kleur dan de eerste, een verschijnsel dat bij meerdere vlindersoorten voorkomt.
Vleugelslip
Opvallend is de vleugelslip, een lang, smal, spits stukje vleugel dat uitsteekt voorbij de vleugelrand, onderaan de achtervleugel. Veel pagesoorten hebben vleugelslippen. Sterker nog: deze slippen hebben zelfs geleid tot de Engelse en de Duitse namen voor deze groep vlinders, respectievelijk Swallowtail en Schwalbenschwanz oftewel ‘zwaluwstaart’. Waar ze voor zijn? Vleugelslippen spelen een rol in de passieve verdediging. Als een vlinder zijn vleugels dicht heeft, dan lijken de vleugelslippen op een antenne. Goede kans dat een roofdier, zoals een vogel of hagedis, hierdoor niet in de kop van de vlinder bijt, maar een alleen in een klein stuk vleugel. Dat doet weinig kwaad. De rode stippen zijn ook om af te schrikken: als de vlinder zijn vleugels plots openklapt dan komen twee rode ‘ogen’ tevoorschijn.
Stinkende verdediging
Voordat er een vlinder is, is er natuurlijk eerst een rups. Ook die is prachtig; heldergroen met zwarte dwarsstrepen en oranje stipjes. Deze rupsen pakken bij gevaar hun verdediging wat actiever aan. Dreigt er gevaar, dan richt de rups richt zich op en stulpt er een gevorkte oranjekleurige klier uit haar kop. Daarmee verspreidt de rups een zeer penetrante geur, die andere insecten behoorlijk onaangenaam vinden. Niet iets om uit te proberen...!
Koninginnenpages houden van bloemrijk grasland, moestuinen en klaver: plaatsen waar er voldoende waardplanten zijn voor rupsen en voedselplanten voor vlinders. Vrouwtjes leggen eitjes op planten van de schermbloemenfamilie. Als de eitjes uitkomen dan lijkt de rups sprekend op vogelpoep. Ook dit is passieve verdediging, want vogels vinden rupsen lekker, maar poep niet!
Pas na de eerste vervelling wordt de rups groen. Als de rups voldoende gegroeid is, volgt het verpoppen: de gedaanteverwisseling waarbij de rups een vlinder wordt. Het hele proces van ei tot vlinder duurt een paar maanden. De vlinders van augustus komen uit eieren die gelegd zijn aan het begin van de zomer. De eerste generatie vlinders, die die eieren legde, zijn nakomelingen van de tweede generatie van het jaar ervoor, die als pop overwinteren.
Een volwassen koninginnenpage heeft een levensverwachting van enkele weken.
Je kunt een koninginnenpage bekijken in de OO-zone in het museum